Een loterij organiseren. Met een heuse reclamecampagne, korting voor een straatje en prijzen als een week lang een heuse bodyguard. Maar ook het aanbod van snoep, koek en speelgoed ging in Februari 2020 in Utrecht-Oost fors omhoog. Allemaal het gevolg van onconventioneel monetair beleid.
In deze periode draaiden SFL-lid Mark Sanders en research master studenten Elric Tendron en Daniel van Hemert namelijk het SFL Geld in de Klas project in drie groepen 7/8 op de Jenaplanschool in Wittevrouwen. Het was in de eerste plaats natuurlijk bedoeld als een leuk en leerzaam project over geld. De drie vertelden over het ontstaan van geld, het nut van belasting betalen, legden de Big Mac Index uit en rekenden voor hoe je uit twee wisselkoersen een derde kunt berekenen. Maar het grote leren zat hem toch vooral in het ervaren wat geld met je (klas) doet.
Het SFL Geld in de Klas project laat kinderen namelijk ook hun eigen bankbiljetten ontwerpen en brengt die vervolgens in circulatie. Volgens beproefd historisch recept. De winnende ontwerpen van de Whup, de Soof en de Bus zijn door Mark, Elric en Daniel namelijk in oplagen van 400 gewaarmerkte biljetten op maandag aan de docenten ter beschikking gesteld met de belofte dat er op vrijdag belasting geïnd zou worden. En de week erna weer.
Eerdere ervaringen met het project (zie ook https://sustainablefinancelab.nl/geldlessen/) hadden al aangetoond dat leerlingen van 11-12 jaar het zelfgemaakte speelgeld tijdens het project al snel bloedserieus nemen. Zo ook dit jaar. Elke week belasting betalen creëert een vraag naar geld die, als de docent niet snel genoeg geld in omloop brengt, kinderen creatief maakt in het vinden van manieren om aan geld te komen. Verkopen, verdienen maar ook winnen en stelen. Het komt allemaal langs in de klas. En dat is natuurlijk aanleiding voor een goed en leerzaam gesprek.
In de ene groep werd gokverslaving een thema. In de andere voerde de juf een “billenboete” in om te voorkomen dat kinderen op hun tafeltjes gaan zitten, terwijl ook prestatie ruim werd beloond. Er was veel discussie over hoe gemakkelijk het was bij de ene en juist hoe moeilijk in de andere klas om de nieuwe biljetten te verdienen. En of belasting heffen volgens het principe “iedereen evenveel” wel zo eerlijk was als de goede spelers gemakkelijker geld konden verdienen dan de kinderen die er wat meer moeite mee hadden. De introductie van geld maakt kinderen creatief in het verzinnen van manieren om aan geld te komen en het aan den lijve ervaren zorgt er wellicht ook voor dat ze beter onthouden wat hen wordt geleerd.
De resultaten moeten we natuurlijk nog goed analyseren, maar de eerste gemiddelden laten zien dat het ervaren van geld in ieder geval in het gedrag van de kinderen eigenlijk geen verschil maakt. Kinderen hebben na een spelletje in een dictator game al snel door dat geld weggeven niet slim is en dat bijdragen aan een publiek goed als niemand dat doet ook geen lootjes in de loterij oplevert. Dat leereffect zien we sterk tussen de nul- en de eindmeting. Maar grote verschillen tussen de groepen met en zonder geldproject zijn er dus niet. De resultaten op het leren zijn notoir lastig te meten en daar doen we maar liever geen uitspraken over. Uit de evaluaties met tips en tops gaven de kinderen in ieder geval aan er veel van geleerd te hebben en vooral het maken en verdienen van geld leuk te hebben gevonden. De docenten zullen in de komende weken zonder “billenboete” de orde moeten handhaven.
Denkt u dat dit project ook leuk is in de klas van uw (klein)kind? Ons pakket is inmiddels al wel zo ontwikkeld dat u het project zelf ook kunt draaien. U heeft er een dosis lef, een welwillende docent en ongeveer zes middagen in drie weken voor nodig.
