Bij de spagaat tussen kortetermijnprestaties van organisaties en langetermijnwaarde, delft de laatste vaak het onderspit. Dat moet anders. Het kan ook anders. In de gemoderniseerde Nederlandse Corporate Governance Code geldt sinds 2016 waardecreatie voor de lange termijn als leidraad voor raden van commissarissen. Het is nu tijd dat de Monitoringscommissie Corporate Governance bedrijven hier eens op gaat aanspreken.

Theorie en praktijk

In een vorig jaar gehouden onderzoek door het Erasmus Governance Institute geeft het overgrote deel van de toezichthouders aan dat de leidraad taak prima bij hun functie past. De praktijk blijkt echter weerbarstig. De waan van de dag blijft regeren in de bestuurskamers en in de raden van commissarissen. Kijk naar de beloningsdiscussies (onder meer bij ING), belastingontduiking (Starbucks) en vervroegde afschrijvingen door zogenoemde ‘stranded assets’ (NAM). Een enkele uitzondering daar gelaten, blijft de omslag uit.

We respecteren de mensenrechten toch? En we doen aan recycling en hebben een maatschappelijk jaarverslag. Bovendien hebben we een ‘compliance-afdeling’. Maar dat je niet aan waardevernietiging doet, is een vorm van hygiëne. Net als compliance. Voldoen aan wet- en regelgeving is doen wat je moet doen. En dat is al lastig, getuige het recentelijke strafrechtelijk onderzoek tegen ABN Amro en de schikking die ING vorig jaar trof. Het hebben van een compliance-officer is echt wat anders dan daadwerkelijk aan langetermijnwaardecreatie doen. Dat inzicht landt nog onvoldoende bij commissarissen.

Vijf jaar vooruit

De nieuwe code verlangt dat het ondernemingsbestuur bij strategieontwikkeling oog heeft voor niet-financiële aspecten als milieu, sociale zaken en corruptiebestrijding, plus de belangen van stakeholders: aandeelhouders, werknemers, klanten en leveranciers. Directies doen dit nog te weinig, maar commissarissen zijn ook te weinig kritisch.

Prachtige vergezichten in visies en missies zijn goed voor pr, maar ze leiden tot te weinig sturing in de praktijk. Het heeft ongetwijfeld te maken met de onwennigheid met de materie en het meer dan vijf jaar vooruit moeten kijken. Ook de oververtegenwoordiging van de oudere generatie binnen RvC’s doet een duit in het zakje.

De kern zit echter in de borging van de langetermijnbenadering. Die is er niet. De Monitoringscommissie moet pleiten voor het opzetten van een goed proces waarin kansen en bedreigingen in kaart worden gebracht voor het scheppen van waarde op de lange duur. Het is dan ook tijd dat elke raad van commissarissen een speciaal ‘Langetermijnwaardecreatie Committee’ krijgt.

Op 20 november spreekt Karen Maas tijdens de publieksbijeenkomst over het WRR-rapport ‘Geld en Schuld’. Meer informatie over de bijeenkomst en aanmelden vindt u deze pagina.

Deze blog verscheen eerder als opiniestuk op FD.nl.