Op vrijdag 15 juni presenteerden de SFL-leden hun visie (SFL Werk in Uitvoering ) op hoe we er nu, bijna 10 jaar na de start van de crisis, voorstaan. Is de financiële cyclus inmiddels getemd? Speelt de financiële sector haar rol in de duurzaamheidstransities?
Arnoud Boot (SFL, UvA) stelde dat dit nog onvoldoende het geval is en dat de huidige agenda ons daar ook niet zal brengen. Meer is nodig. Zoals structurele ingrepen in de sector, met nieuwe publiek verankerde instellingen waar het spaargeld en het betalingsverkeer veilig zijn, zodat banken weer kunnen ondernemen. Een idee dat op weinig bijval kon rekenen uit de sector.
Boot benadrukte echter dat de technologie en maatschappelijke druk zaken als depositorekeningen bij de centrale bank (central bank digital currency) onontkoombaar maken. De genoemde bezwaren zijn reëel, en juist reden om hier mee bezig te zijn. Het gaat er juist om het nieuwe systeem zodanig in te richten dat de genoemde nadelen als krimp van de kredietverlening en bank runs niet zullen plaatsvinden.
Dirk Schoenmaker (SFL, EUR) hield een pleidooi voor het verkorten van de ‘lange balans’ van Nederland, met enerzijds de hoogste pensioenbesparingen van de wereld, en anderzijds de hoogste hypotheekschuld. Waarom niet als in Zwitserland en Canada jongeren toestaan hun pensioenbesparingen in te zetten om een eigen huis te kopen? Dit idee kon op veel meer steun rekenen. Volgens DNB-president Knot is dit essentieel “als we Nederland echt stabieler willen maken”. De voorgenomen hervorming van het pensioenstelsel biedt hiertoe ook de mogelijkheid. Erik van Houwelingen (ABP) gaf aan ook te denken dat de tijd hier nu wel rijp voor is.
Karen Maas (SFL, EUR) bepleitte een maatschappelijke doelstelling voor financiële instellingen. Een idee dat alle aanwezigen van harte omarmden. Maurice Oostendorp (Volksbank) beschreef hoe zijn bank uitgaat van ‘gedeelde waarde’, waardoor bijvoorbeeld geen incassobureaus meer worden ingeschakeld. Juist als het moeilijk wordt moet je er als bank samen met je klant uit proberen te komen. Daartoe is winstmaximalisatie als doel expliciet losgelaten.
Of een beursgenoteerde Volksbank trouw kan blijven aan dit uitgangspunt werd betwijfeld. Grootaandeelhouder Erik van Houwelingen (ABP) heeft met de eigen organisatie weliswaar een vergelijkbare verandering ingezet, maar er is nog een lange weg te gaan. Wiebe Draijer (Rabobank) wees op de coöperatieve structuur als een goede manier om de maatschappelijke worteling van een financiële instelling te bewaren.
Myriam Vander Stichele (SOMO) wees op de noodzaak van een evenwichtig krachtenspel bij lobby rond overheidsbeleid. Maatschappelijke organisaties hebben nu niet de capaciteit en toegang om daarin effectief tegenwicht te bieden aan de financiële instellingen.
Hans Biesheuvel (ONL) en Mark Sanders (SFL, UU) benadrukten hoe aan de kant van bedrijven de complexiteit toeneemt, met steeds innovatievere producten en diensten. De Nederlandse financiële sector heeft voor de kleine innovatieve ondernemer echter enkel “drie keer hetzelfde grijze pak maat 50” in de aanbieding. Frederieke Hegger (RTL Z) benadrukte de mogelijkheden die fintech biedt om dat maatwerk wel te bieden.
Tot slot haalde publicist Jeroen Smit het SFL document aan dat constateert dat “een stabiele financiële sector” onmogelijk is “in een samenleving waar de sociale en ecologische spanningen oplopen”. Het moet daarom niet alleen over de “centen” gaan, maar over wat de mensen “echt belangrijk” vinden. Dat is ook voor de financiële professionals veel leuker. Ook dat zijn meer dan rekenmachines. En als dat echt wordt uitgestraald zal de samenleving de sector omhelzen: “Dan komt dat vertrouwen te paard”.
